Środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, co do zasady, może być orzeczony na okres od 1 roku do lat 15. W pewnych okolicznościach ustawodawca wprowadził jednak możliwość orzeczenia tego środka karnego dożywotnio. Zgodnie bowiem z art. 42 §3 Kodeksu karnego sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a §4 Kodeksu karnego lub w stosunku do sprawcy przestępstwa z art. 173 Kodeksu karnego, którego następstwem były śmierć lub ciężkie uszkodzenie ciała innej osoby, albo w stosunku do sprawcy wypadku drogowego, którego następstwem były śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu innej osoby (art. 177 §2 lub art. 355 §2), tylko wówczas, gdy sprawca w czasie popełnienia któregokolwiek z tych przestępstw znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia – chyba, że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

Co jednak gdy sąd nie znajdzie podstaw do uznana, że zachodzi ów wyjątkowy wypadek i orzeczenie zawierające dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych stanie się prawomocne ? Zasadniczo sytuacja skazanego nie wygląda dobrze i pozostaje niewielki już zakres możliwych działań. Należy jednak pamiętać, że sytuacja skazanego może zmienić się pod wpływem wywiedzionej kasacji albo skargi nadzwyczajnej przez Prokuratora Generalnego lub Rzecznika Praw Obywatelskich. Innym sposobem pozostaje zwrócenie się przez skazanego z prośbą o ułaskawienie. Niezależnie od powyższego, analizowanego problemu dotyczą także dwie regulacje zawarte w przepisach kodeksu karnego oraz kodeksu karnego wykonawczego. Otóż, zgodnie z art. 84 §2a Kodeksu karnego jeżeli środek karny orzeczony został dożywotnio, sąd może uznać go za wykonany, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego i nie zachodzi obawa ponownego popełnienia przestępstwa podobnego do tego, za które orzeczono środek karny, a środek karny był w stosunku do skazanego wykonywany przynajmniej przez 15 lat. Z kolei zgodnie z art. 182a §1 Kodeksu karnego wykonawczego istnieje możliwość zmiany sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdu przez umożliwienie kierowania nim po wyposażeniu samochodu w blokadę alkoholową – w przypadku orzeczenia dożywotniego zakazu jeżeli zakazu – przez co najmniej 10 lat. Rozpoznając sprawę sąd bierze wówczas pod uwagę postawę, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w czasie wykonywania środka karnego, które muszą uzasadniać przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Należy pamiętać, że wszystkie opisane powyżej możliwe działanie nie zostaną wykonane przez sąd, ani podmioty uprawnione, z urzędu. Ich zasadność rozpoznawana będzie jedynie na wniosek pochodzący od osoby skazanej. Ważne jest zatem, aby wniosek został odpowiednio sformułowany i uzasadniony. Sporządzenie wniosku warto powierzyć więc profesjonaliście, mającemu doświadczenie w sprawach karnych oraz w postępowaniu karnym wykonawczym.